مطالعه ی آزمایشگاهی آب‌شستگی پایین‌دست سرریزهای پلکانی-کنگره‌ای

یکی از مباحث مهم در ساماندهی رودخانه‌ها، پایدار‌سازی بازه‌های فرسایشی می‌باشد. برای این منظور از سازه‌های کنترل تراز بستر که می‌توانند با مصالح سنگی، بنایی و یا بتن ساخته شوند، استفاده می‌گردد. از جمله سازه‌های کنترل تراز بستر برای اصلاح شیب بستر رودخانه‌ها، سرریزهای پلکانی می‌باشد. نظر به اهمیت توجه به مقدار عمق آب‌شستگی در پایین‌دست این سازه‌ها به‌منظور طراحی ایمن و پایدار آن‌ها، در تحقیق حاضر تأثیر ایجاد کنگره با هندسه‌های مختلف بر تغییرات عمق آب‌شستگی در پایین‌دست سرریزهای پلکانی با شیب 1:1، 1:2 و 1:3 به‌صورت آزمایشگاهی مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش‌ها برای شرایط مختلف دبی، هندسه کنگره‌ها و اعماق پایاب صورت پذیرفت. تجزیه و تحلیل نتایج نشان داد در شیب کارگذاری پلکان‌های 1:1 در بهترین حالت هندسه کنگره‌ها، عمق حداکثر آب‌شستگی به‌طور متوسط نسبت به حالت بدون کنگره در دو عمق پایاب حداقل و حداکثر به‌ترتیب به میزان 1/30 و 65 درصد کاهش می‌یابد. با تغییر شیب کارگذاری پلکان‌ها به 1:2، ایجاد هندسه‌های مختلف کنگره‌ها تأثیر معنی‌داری بر کاهش عمق حداکثر آب‌شستگی نداشت. با کاهش شیب کارگذاری پلکان‌ها به 1:3 در بهترین هندسه، عمق حداکثر آب‌شستگی به‌طور متوسط نسبت به حالت بدون کنگره در دو عمق پایاب حداقل و حداکثر به‌ترتیب 2/25 و 5/24 درصد کاهش می‌یابد.